«Η Πένα και το Μικρόφωνο Έχουν την Δύναμη να Βοηθήσουν τον Κόσμο»

Η Δημοσιογράφος της ΕΡΑ Αιγαίου ΜΥΡΣΙΝΗ ΤΖΙΝΕΛΗ συζητά με την Συντακτική Ομάδα του LegatoMSM για την πορεία της στον χώρο της δημοσιογραφίας αλλά και για τις απαιτήσεις και τις ιδιαιτερότητες ενός εκ των πιο δυναμικών σύγχρονων επαγγελμάτων.

LMSM: Ας ξεκινήσουμε με κάποιες ερωτήσεις προσωπικού χαρακτήρα. Θα θέλαμε να μάθουμε, αρχικά, κάποια πράγματα για τον εαυτό σας όπως το πού γεννηθήκατε και πού μεγαλώσατε...

MΤZ: Είμαι γέννημα-θρέμμα του νησιού. Kατάγομαι από την Αγία Παρασκευή και τα τελευταία 26 χρόνια, ζω και εργάζομαι ως δημοσιογράφος στην ΕΡA Αιγαίου, στην Μυτιλήνη. Έχω δύο παιδιά, δύο αγόρια.

LMSM: Μήπως θα θέλατε να μας πείτε για κάποια ενδιαφέροντα που έχετε;

MΤZ: Είμαι εργασιακός εκπρόσωπος των δημοσιογράφων του Β. Αιγαίου στην Ένωση Συντακτών Ημερησίων Εφημερίδων Πελοποννήσου και Νήσων. Επίσης περπατάω και μου αρέσει η φωτογραφία. Φροντίζω, μέσα από τη δουλειά μου, να συμμετέχω και να δραστηριοποιούμαι σε διάφορους τοπικούς συλλόγους, βοηθώντας για παράδειγμα την Συν-εξέλιξη στην φετινή Παγκόσμια Ημέρα Αυτισμού, παρουσιάζοντας με ρεπορτάζ θέματα για αυτά τα παιδιά. Γενικά προσπαθώ να συνδυάσω τη δουλειά με διάφορες δραστηριότητες.

LMSM: Τι σας παρότρυνε να μείνετε και να συνεχίσετε να εργάζεστε στο νησί μας;

ΜΤΖ: Όταν γεννιέσαι σε έναν τόπο και έχεις δεσμούς με ένα τόπο, δύσκολα σκέφτεσαι να φύγεις. Η αλήθεια είναι ότι τώρα στα παιδιά μου λέω πάρτε τα πτυχία σας και ανοίξτε τα φτερά σας. Βγείτε έξω στον κόσμο. Δυστυχώς, πριν από 30 χρόνια, δεν ήταν δική μου απόφαση να μείνω εδώ. Είχα τους γονείς μου εδώ, ήταν άλλες οι υποχρεώσεις. Δεν ξέρω αν θα ήθελα να ζήσω σε κάποιο διαφορετικό τόπο. Παρά τα προβλήματα και τις δυσκολίες, είναι όμορφο το νησί μας και είναι ωραίο να παλεύεις και να αγωνίζεσαι από εδώ. Δεν ξέρω τι θα έκανα αν ήμουν ξανά 18 και είχα την δυνατότητα να επιλέξω, ωστόσο δεν το μετανιώνω που έμεινα. Τα ζητήματα για τα οποία μπορούμε να βοηθήσουμε το νησί είναι πολλά."

LMSM: Πώς αποφασίσατε να γίνετε δημοσιογράφος; Ποιά ήταν τα πρώτα σας βήματα;

ΜΤΖ: Ασχολήθηκα με τη δημοσιογραφία εντελώς τυχαία. Ο παππούς μου έλεγε να γίνω νοσοκόμα. Αλλά εγώ έλεγα θα τολμήσω εκεί και ό,τι γίνει. Μου άρεσε η επικοινωνία με το κοινό και βλέπεις τα πράγματα και με μία άλλη οπτική. Έτσι, με μάγεψε το ραδιόφωνο και ήθελα να γίνω δημοσιογράφος. Εδώ και 25 χρόνια είμαι στην ΕΡΑ. Ξεκίνησα από το ραδιόφωνο και αργότερα, χρειάστηκε να δουλέψω και στην τηλεόραση, ενώ, έπειτα, μπήκε στη ζωή μας και η ιστοσελίδα. Αλλά πάντα στην ΕΡΑ. Δεν είχα ποτέ επαγγελματική σχέση με άλλο μέσο. Η ΕΡΑ ήταν ένα σχολείο, μία ασφάλεια, γιατί, γενικώς στον χώρο μας, είναι πάρα πολύ δύσκολος ο ιδιωτικός τομέας. Οπότε, θεωρώ πολύ τυχερό τον εαυτό μου που μπόρεσα όλα αυτά τα χρόνια και να ξεκινήσω αλλά και να βιοποριστώ μέσα από το ραδιόφωνο που το αγαπώ. Ασχολήθηκα και με την τηλεόραση, καθώς έπρεπε να βγούμε και να παρουσιάσουμε κεντρικά θέματα στην ΕΡΤ και πλέον και στην ιστοσελίδα. Ουσιαστικά δουλεύουμε σε τρία μέσα, πολλαπλασιάζοντας την παραγωγή, χωρίς όμως αύξηση του προσωπικού. Οι ανάγκες μεγαλώνουν, το προσωπικό μειώνεται. Αν μπορούσα να επιλέξω ένα από τα τρία θα διάλεγα σίγουρα το ραδιόφωνο. Πιστεύω ότι σου δίνει μεγαλύτερη ελευθερία."

LMSM: Υπήρχαν δυσκολίες στην επαγγελματική σας πορεία;

ΜΤΖ: Στο χώρο μας υπάρχει πάντα ανταγωνισμός και για αυτό μπορεί να γράψεις λάθος είδηση. Έτυχε πάρα πολλές φορές να έχω μία πληροφορία, η οποία θα μπορούσε να ήταν πρωτοσέλιδο. Όποιος την μεταδώσει πρώτος έχει και την αναγνωσιμότητα. Η αναγνωσιμότητα σήμερα μεταφράζεται σε «κλικ». Όσες περισσότερες κοινοποιήσεις, τόσες περισσότερες διαφημίσεις μέσα στη σελίδα. Πλέον, έχει πολλές διαμέτρους η αναγνωσιμότητα. Οπότε, πολλές φορές, μπορεί να πέσεις στο λάθος, να μη διασταυρώσεις όπως πρέπει την είδησή σου, και να γράψεις «fake news». Είναι συχνό φαινόμενο και σχετίζεται με τον ανταγωνισμό. Στην ΕΡΑ, μπορεί να μας ενδιαφέρει να το βγάλουμε πρώτοι, αλλά, πρώτα από όλα, μας ενδιαφέρει να το βγάλουμε σωστά. Δεν μπορώ να πω ότι παρασύρθηκα από τον ανταγωνισμό. Είναι σκληρός αλλά δεν έχω παρασυρθεί. Τώρα, όσον αφορά τις διακρίσεις στη δουλειά μας, υπάρχουν. Έχουμε παραδείγματα διακρίσεων φύλου. Πολλές φορές, όλα αυτά τα χρόνια της πορείας μου, βλέπω ότι είναι σύνηθες να πέσεις θύμα. Κάποιος να μη σε πάρει στα σοβαρά επειδή είσαι γυναίκα ή γιατί θεωρεί τον εαυτό του λίγο καλύτερο από εσένα. Αλλά μπορεί να υπάρχουν και άλλου είδους διακρίσεις. Έχω μάθει να είμαι ψύχραιμη στην αντιμετώπιση τέτοιων περιστατικών. Ξέρω τη δύναμή μου. Μιλάω όταν αντιμετωπίζω κάτι τέτοιο στο περιβάλλον μου, γιατί πρέπει να μιλάμε. Πιστεύω ότι τα έχω καταφέρει μέχρι τώρα μία χαρά.

LMSM: Ήταν δύσκολη η επαγγελματική σας αποκατάσταση;

ΜΤΖ: Νομίζω ότι ήμουν τυχερή, γιατί από πολύ νωρίς με απορρόφησε η ΕΡΑ. Μπήκα 19 ετών στο χώρο, με σύμβαση. Δεν πληρωνόμουν καλά. Τα πρώτα χρόνια, δεν ήταν καλή η επαγγελματική μου αποκατάσταση και για πάνω από 10 χρόνια, τα χρήματα που έπαιρνα ήταν ελάχιστα. Δεν έφταναν για να επιβιώσω. Πολύ αργότερα ήρθε η επαγγελματική αποκατάσταση, όταν καθιερώσαμε τον αγώνα των εργαζομένων με τους συναδέλφους μου και έπειτα, με τον νόμο Παυλόπουλου που μονιμοποίησε τους ομήρους συμβασιούχους. Πριν από αυτό, έπρεπε να διεκδικώ το δικαίωμα μου στην εργασία κάθε τρεις μήνες, με ελάχιστα, όμως, χρήματα που δεν έφταναν ούτε για το ενοίκιό μου. Και χωρίς την στήριξη του συζύγου μου, δεν θα ήταν εύκολη η επιβίωση σε αυτό το χώρο. Ωστόσο, τα πάντα τα διεκδικείς με αγώνες σε αυτή τη ζωή. Και κάπως έτσι, καταφέραμε, από το 2006 και έπειτα, να αποκατασταθούμε και επαγγελματικά αλλά και οικονομικά. Παρόλα αυτά, μου άρεσε ο χώρος της δημοσιογραφίας.

LMSM: Ποια είναι η καθημερινότητα ενός δημοσιογράφου; Τι κάνετε μέσα στη μέρα σας;

ΜΤΖ: Όχι μόνο μέσα στη μέρα αλλά και τη νύχτα! Ξυπνάω πάρα πολύ πρωί, λόγω των αναγκών της τηλεόρασης. Η πρωινή εκπομπή ξεκινάει 5:30πμ, οπότε μπορεί να χρειαστεί να ξεκινήσω 5 παρά για να ετοιμαστώ, αν έχουμε κάποια έκτακτη εξέλιξη ή αν χρειάζεται να καλύψω κάποιο θέμα, ώστε να μπορέσουμε να ανταπεξέλθουμε στις πρωινές συνδέσεις. Αργότερα, ξεκινάει το ραδιόφωνο και έχουμε μία καθημερινή εκπομπή στην ΕΡΑ Αιγαίου, οπότε πρέπει να ετοιμάσω το δελτίο ειδήσεων που θα εκφωνηθεί. Θα επιμεληθώ τα θέματα και έπειτα θα τα παρουσιάσω. Όταν τα παρουσιάσω, θα προκύψουν ειδήσεις μέσα από αυτά, οπότε θα χρειαστεί να τις γράψω. Κάπως έτσι θα συνεχιστεί το πρωινό μου. Μετά θα πρέπει να παρακολουθήσω όλη την επικαιρότητα. Οτιδήποτε και αν συμβεί, ανά πάσα στιγμή, πρέπει να είσαι σε ετοιμότητα για να το παρουσιάσεις στις τηλεοπτικές εκπομπές. Στην ΕΡΑ, υπάρχουν ενημερωτικές εκπομπές από το πρωί μέχρι τις 12μμ. Έτσι, θα πρέπει να είσαι έτοιμος, ανά πάσα στιγμή προκύψει κάτι, να το παρουσιάσεις και ταυτόχρονα, να είσαι συνεχώς ενημερωμένος για την επικαιρότητα και να αναρτάς τις ειδήσεις στις ιστοσελίδες. Ουσιαστικά δουλεύεις από το πρωί μέχρι το βράδυ. Δεν υπάρχει ωράριο! Όταν υπάρχει θέμα σε εξέλιξη, ο δημοσιογράφος δεν μπορεί να πει «σχόλασα», ακόμη και αν είναι η ώρα 3μμ και έχω σχολάσει. Αλλά υπάρχουν και μέρες που δεν έχουμε κάποια έκτακτα συμβάντα και δεν χρειάζεται να τρέξεις από το πρωί μέχρι το βράδυ. Η δουλειά, λοιπόν, του δημοσιογράφου είναι ένα ολοήμερο κυνήγι και δεν έχει συγκεκριμένο ωράριο. Στα διαλείμματα πρέπει να θυμηθώ ότι είμαι μητέρα και ότι έχω υποχρεώσεις, όπως τα ψώνια, το μαγείρεμα κτλ. Συνεπώς, είναι ένας αέναος αγώνας της καθημερινότητας.

LMSM: Πείτε μας, αν θέλετε, την πιο όμορφη εμπειρία σας σαν δημοσιογράφος.

ΜΤΖ: Περίμενα μια τέτοια ερώτηση και θα πρέπει να πω είναι ότι ένα από τα θέματα που με χαρά είχα καλύψει, ήταν ένα δικό σας. Θυμάμαι όταν διεκδικούσατε σαν σύλλογος μαθητών την κατάσταση της σχολικής σας στέγης. Όταν είδα μαζί τους δύο συλλόγους, του δικού σας και του διπλανού σχολείου, στον δρόμο. Ήταν πραγματικά μια εντυπωσιακή εικόνα για εμένα. Ένα μάθημα που έχετε δώσει, ότι μαζί, με κοινούς στόχους και αγώνες, μπορούμε να καταφέρουμε πράγματα. Άλλα θέματα που με χαρά είχα καλύψει είναι αποτελέσματα αγώνων να παίρνουν σάρκα και οστά. Όταν ένας αγώνας έχει αποτελέσματα χαιρόμαστε πάρα πού για αυτό.

LMSM: Τώρα θα θέλαμε να συζητήσουμε κάποια πιο «πρακτικά» ζητήματα, που αφορούν τον τρόπο δουλειάς σας. Ποια είναι η πορεία ενός άρθρου και πώς φτάνει στα δικά μας χέρια;

ΜΤΖ: Πρώτα απ΄όλα, πρέπει να βρεις το θέμα. Όταν σου έρθει ένα θέμα στα χέρια, θα πρέπει να αποφασίσεις αν θα το διαχειριστείς ή όχι. Και να σκεφτείς, φυσικά, ποιους αφορά. Αν γράφεις σε μια σχολική εφημερίδα, για παράδειγμα, οπωσδήποτε τα θέματα που θα σας αφορούν περισσότερο είναι οι αγωνίες του σχολείου σας. Μετά, εξαρτάται την πληροφορία που έχεις. Ψάχνεις και καλύπτεις όλες τις πηγές, με δηλώσεις, με φωτογραφίες και γενικά, με ό,τι υλικό μπορείς να βρεις. Στην συνέχεια, το γράφεις, το συνθέτεις και επιλέγεις τι θέλεις να δώσεις. Για παράδειγμα, σε μια φωτιά, θα πρέπει να πας στον χώρο ή αν είναι δύσκολο να πας, θα πρέπει να επικοινωνήσεις με τις αρμόδιες αρχές, την πυροσβεστική υπηρεσία ή με το χωριό στο οποίο έχει εξελιχθεί φωτιά, ώστε να καλύψεις όλες τις πληροφορίες. Στη συνέχεια, πρέπει να το συντάξεις, λαμβάνοντας υπόψη σε ποίο μέσο επικοινωνίας θα δημοσιευτεί. Τέλος, το παραδίδεις στον αρχισυντάκτη σου ώστε να κάνει τις τελικές διορθώσεις.

LMSM: Τι κάνετε όταν δεν έχετε ιδέες για να γράψετε ένα άρθρο;

ΜΤΖ: Δεν υπάρχει ποτέ περίπτωση να μην έχεις ιδέα για να γράψεις ένα άρθρο, ακόμα και να μην υπάρχει θέμα επικαιρότητας, υπάρχουν πράγματα της καθημερινότητας. Πάντα μας αφορά κάτι. Για παράδειγμα τώρα, εσάς σας αφορά το πότε θα ανοίξει ξανά το σχολείο. Επομένως, δική μου δουλειά είναι να σας ενημερώσω για αυτό το θέμα. Αν βγεις μια βόλτα για να περπατήσεις, θα βρεις τόσα πολλά ερεθίσματα από την καθημερινότητα μας που αξίζει να γίνουν άρθρο. Όταν ξεκινούσα ως δημοσιογράφος, ο αρχισυντάκτης μου είπε: «Αύριο θέλω δύο θέματα». Άρχισα να ψάχνω τις εφημερίδες, να βρω ιδέες αλλά μετά σκέφτηκα να βγω στον δρόμο .Ήταν βράδυ, χειμώνας, και βλέπω φως στα κεντρικά Λύκεια. Είδα φώς και μπήκα! Ήταν το νυχτερινό σχολείο και κάπως έτσι βρήκα το πρώτο μου θέμα και έγραψα για αυτό. Όταν βγήκα από το σχολείο, ήταν πολύ βράδυ και δίστασα να πάω μόνη μου σπίτι. Έτσι, κάλεσα ένα ταξί. Βρήκα μια γυναίκα οδηγό. Δεν είχα ξανά δει γυναίκα οδηγό! Έτσι έγραψα ένα άρθρο γι'αυτήν καθώς ήταν και η πρώτη γυναίκα οδηγός ταξί, τότε, πάνω στο νησί. Βγήκα λοιπόν μια βόλτα και βρήκα δύο θέματα! Δεν υπάρχει περίπτωση να μην βρεις άρθρο. Θα προκύψουν πολλά πράγματα, αρκεί να έχεις τις κεραίες σου ανοιχτές.

LMSM: Πόσο χρόνο σας παίρνει να γράψετε ένα άρθρο;

ΜΤΖ: Μπορεί να το γράψω μέσα σε ένα λεπτό, μπορεί όμως να το παιδεύω και μέρες. Εξαρτάται από το υλικό, το θέμα που έχω και την αναγκαιότητα του άρθρου. Κάποια θέματα χρειάζονται έρευνα. Μπορεί να αρχίσω κάτι και παράλληλα να γράφω και άλλα πράγματα. Κάθε θέμα πρέπει να το δουλεύεις εσύ ο ίδιος. Δεν μπορεί να γίνεται κάτι, να μην είσαι εκεί και να θες να το γράψεις. Αν δεν το δουλέψεις εσύ ο ίδιος, δεν μπορείς να το γράψεις"

LMSM: Τι είναι αυτό που «τραβάει» το κοινό σε ένα άρθρο;

ΜΤΖ: Έχω περάσει ώρες ατελείωτες να γράφω άρθρα, ωστόσο το άρθρο αυτό μπορεί να έχει ελάχιστα «κλικ». Και μετά να ανεβάσεις μια χαζομάρα, με μια φωτογραφία και να δεις χιλιάδες «κλικ» και αναδημοσιεύσεις. Το κοινό έχει τέτοια ποικιλομορφία που δεν μπορείς να το πιάσεις από πουθενά. Πολλές φορές προσπαθούμε να κάνουμε δελεαστικό ένα άρθρο, ώστε να μπει κάποιος στον κόπο να το διαβάσει. Όμως, πλέον, η κοινωνία μάς έχει κάνει να θέλουμε να κοιτάμε πίσω από την κλειδαρότρυπα και να ψάχνουμε πληροφορίες για τον διπλανό μας, πράγματα που εμένα δεν με αφορούν για να τα συμπεριλάβω στο άρθρο μου. Το κάθε μέσο έχει αποκτήσει το δικό του κοινό. Το κοινό εκπαιδεύεται, με τον καιρό, για το τι βλέπει και διαβάζει.

LMSM: Σε μια αποτυχία, ποιος είναι ο αντίκτυπος για εσάς και την δουλεία σας;

ΜΤΖ: Καταρχάς, πρέπει να παραδεχτείς το λάθος σου και να το αποκαταστήσεις! Κανένα λάθος δεν πρέπει να αποκρύπτεται! Πρέπει να αποκαταστήσεις την πραγματική πληροφορία. Γίνονται λάθη, γίνονται παραλήψεις γιατί, πολλές φορές, λαμβάνεις λανθασμένες πληροφορίες από τις πηγές που εμπιστεύεσαι πάρα πολύ. Αυτό που θα πρέπει να κάνω -και αυτό κάνω- είναι να παραδέχεσαι το λάθος σου και να το διορθώνεις. Το κοινό σου, αν καταλάβει ότι οι πληροφορίες σου είναι λανθασμένες, δεν θα ξαναδιαβάσει τα άρθρα σου, θα σου γυρίσει την πλάτη.

LMSM: Πως επιλέγετε τις φωτογραφίες στα άρθρα σας;

ΜΤΖ: Πάντα προσέχουμε να μην εκθέσουμε πράγματα και καταστάσεις. Η λήψη φωτογραφιών έχει σκοπό να δείξει στο κοινό ότι βρίσκεσαι στο γεγονός. Όμως, φροντίζεις να σεβαστείς τα πρόσωπα που βρίσκονται εκεί. Είναι πάρα πολύ σημαντικό στοιχείο η φωτογραφία για τα ρεπορτάζ.

LMSM: Τι συμβαίνει με τα προσωπικά δεδομένα και τα πνευματικά δικαιώματα;

ΜΤΖ: Πολλές φορές μου λένε σε μια φωτογραφία «να βάζεις το υδατογράφημα της ΕΡΤ». Ε, το ξεχνάω πάντα γιατί είναι τόσο μεγάλη η ταχύτητα που ανεβάζουμε τα άρθρα της επικαιρότητας. Αυτό σημαίνει ότι ο καθένας μετά μπορεί να την πάρει και να την αναδημοσιεύσει. Αλλά ποτέ δεν μπήκα στον κόπο να ζητήσω πνευματικά δικαιώματα. Δεν με αφορά και γι΄αυτό προσέχω να μην χρησιμοποιήσω φωτογραφία κάποιου άλλου συναδέλφου ή κάποια πηγή που να απαιτεί πνευματικά δικαιώματα. Αν όμως είναι ανάγκη να χρησιμοποιήσω αυτή την φωτογραφία ,θα επικοινωνήσω με τον άνθρωπο που την τράβηξε, θα του ζητήσω την άδεια και θα την χρησιμοποιήσω.

LMSM: Και κάτι για να κλείσουμε αυτήν την συνέντευξη;

ΜΤΖ: Αν κάποιος από εσάς θα ήθελε να γίνει δημοσιογράφος, καλό θα ήταν να το σκεφτεί αρκετά. Η πένα σας ή το μικρόφωνο σας έχουν τη δύναμη να βοηθήσουν τον κόσμο.